Een zwarte nacht

Vandaag precies 110 jaar geleden, in de nacht van 14 op 15 april, voer de Titanic tegen een ijsschots en het onzinkbaar geachte schip kwam al op zijn eerste reis op de zeebodem terecht.
Het verhaal van het zinken van de Titanic is bij ons inmiddels bekend door de kaskraker uit 1997 waarin Leonardo DiCaprio (Jack) en Kate Winslet (Rose) tijdens deze reis verliefd worden, maar waarin het verschil tussen de sociale klassen op dit schip ook pijnlijk zichtbaar wordt. Ook al zal dit liefdesverhaal fictief zijn, de film laat wel naar voren komen hoe dit onzinkbare schip toch tot zinken gebracht kon worden en de makers hebben goede research gedaan, veel van de waargebeurde details rondom de ramp komen in het verhaal voorbij. De Titanic was een prestigeproject van White Star Line en zou het grootste, meest luxe en het snelste stoomschip ter wereld moeten worden. In 1909 werd met de bouw begonnen en op 10 april 1912 begon zij vanuit de haven van Southampton haar overtocht naar New York. 1300 passagiers en 900 bemanningsleden gingen op reis met een gevoel van onoverwinnelijkheid. Maar zoals zo vaak kwam ook hier hoogmoed voor de val.

Wat wij uit de film hebben onthouden is de scheiding tussen de sociale klassen. De eerste en meest luxe klasse werd dan ook strikt gescheiden gehouden van de lagere klassen. Eigenlijk was niets te veel in het duurste gedeelte van dit schip. Een café, loungeruimte, rooksalon, squashhal en fitnessruimte zorgde ervoor dat het de gasten aan niets ontbrak. Ook de tweede klasse was nog aardig luxe ingericht. Uiteraard minder ruimte, maar genoeg voorzieningen voor een aangename reis. De derde klasse was het beperkts ingericht en werd gescheiden gehouden van de overige. Een aparte eetzaal onderin de boot en een klein gedeelte op de boeg voor als men een luchtje wilde scheppen. Maar een luxe schip was het en niemand kon eigenlijk wat gebeuren. Vandaar ook dat er veel te weinig reddingsboten aanwezig waren. Het schip voldeed wel aan de normen die horen bij het gewicht van de boot, maar op voorhand was al bekend dat de reddingssloepen nooit iedereen konden bergen. De belangrijkste reden om het schip niet met reddingssloepen uit te rusten was omdat dit het uitzicht van de gasten in de 1e klasse zou belemmeren. Voor het geld van de prijzige tickets wil je toch goed om je heen kunnen kijken. Maar goed, de Titanic kon niet zinken en de reddingsboten zouden toch niet nodig zijn.

Maar het ging toch mis en het ging ook goed mis. Nadat het schip toch iets van zijn koers was afgeweken en in een gebied met ijsschotsen kwam werd de snelheid niet aangepast, want er was toch een record te halen, prestige was belangrijker dan veiligheid. Waarschuwingen voor de vele ijsbergen die via de telex binnen kwamen werden niet allemaal goed ontvangen omdat deze te druk bezet was voor de gasten die allemaal berichten naar het thuisfront wilden sturen om te laten weten hoe geweldig het was op de Titanic. Een ernstige parallel met de huidig social-mediacultuur wordt hier dan ook bloot gelegd en laat zien dat dit gedrag van alle tijden is.
De fictieve film uit 1997 geeft wel een goed beeld van het verschil tussen de sociale klassen, de wil om een snelle reis neer te zetten, de manier waarop het schip brak en hoe dit eerst nog stil gehouden werd om de mensen niet te verontrusten. Zo bleef de band doorspelen en hierdoor werden de passagiers niet tijdig op de hoogte gebracht dat zij moesten evacueren. Maar het schip was zwaar beschadigd, met de reddingssloepen werden er slechts zo’n 700 mensen gered. Voor 1.500 passagiers was het te laat, zij gingen met het onzinkbaar geachte schip ten onder. Dit alles gebeurde in deze zwarte nacht, de nacht van 14 op 15 april.